Các tài liệu nói về sự kiện phá hủy chùa Báo Thiên không thống nhất với
nhau. Theo Bùi Thiết trong Tự điển Hà Nội địa danh, chùa Báo Thiên đến cuối thế kỷ 18 đã bị phá hủy
và nền chùa cũ trở thành đất họp chợ trước khi chuyển giao cho nhà thờ. Còn ông Thống sứ Bắc Kỳ
Raoul Bonnal, người chứng kiến việc chuyển giao khu đất, đã viết trong cuốn Au Tonkin rằng Tổng đốc
Nguyễn Hữu Độ đã cố gắng lấy lòng Giám mục bằng cách lấy lý do ngôi chùa đã đổ nát và không tìm
thấy hậu duệ của người thành lập ngôi chùa nên đã cho phá sập và chuyển nhượng khu đất cho nhà
thờ.
nhau. Theo Bùi Thiết trong Tự điển Hà Nội địa danh, chùa Báo Thiên đến cuối thế kỷ 18 đã bị phá hủy
và nền chùa cũ trở thành đất họp chợ trước khi chuyển giao cho nhà thờ. Còn ông Thống sứ Bắc Kỳ
Raoul Bonnal, người chứng kiến việc chuyển giao khu đất, đã viết trong cuốn Au Tonkin rằng Tổng đốc
Nguyễn Hữu Độ đã cố gắng lấy lòng Giám mục bằng cách lấy lý do ngôi chùa đã đổ nát và không tìm
thấy hậu duệ của người thành lập ngôi chùa nên đã cho phá sập và chuyển nhượng khu đất cho nhà
thờ.
Sau nhà thờ tạm bằng gỗ, từ năm 1884-1888, Giáo hội Công giáo tiến hành xây
nhà thờ bằng gạch, tốn phí khoảng 200.000 franc Pháp. Khi đó, Giám mục xin chính quyền bảo hộ Pháp
cho mở xổ số để quyên góp. Sau hai lần bị từ chối, cuối cùng ông cũng được chấp thuận mở hai đợt xổ
số (đợt một năm 1883, đợt hai năm 1886), quyên góp được khoảng 30.000 franc Pháp, cộng với các
nguồn tài trợ khác, đủ kinh phí hoàn thành nhà thờ vào năm 1886.[3]
nhà thờ bằng gạch, tốn phí khoảng 200.000 franc Pháp. Khi đó, Giám mục xin chính quyền bảo hộ Pháp
cho mở xổ số để quyên góp. Sau hai lần bị từ chối, cuối cùng ông cũng được chấp thuận mở hai đợt xổ
số (đợt một năm 1883, đợt hai năm 1886), quyên góp được khoảng 30.000 franc Pháp, cộng với các
nguồn tài trợ khác, đủ kinh phí hoàn thành nhà thờ vào năm 1886.[3]
Nguyên thủy, nhà thờ này có tên là Nhà thờ Thánh Giuse (Saint Joseph) do vào
năm 1678, Giáo hoàng Innôcentê XI tôn phong Thánh Giuse (cha nuôi của Chúa Giêsu) làm thánh quan
thầy của nước Việt Nam và các nước lân cận. Chính vì vậy, ngôi thánh đường lớn nhất ở Hà Nội được
tôn phong là “Nhà thờ chính tòa kính Thánh Giuse”. Lễ khánh thành được tổ chức đúng vào lễ Giáng
sinh năm Đinh Hợi (1887).
năm 1678, Giáo hoàng Innôcentê XI tôn phong Thánh Giuse (cha nuôi của Chúa Giêsu) làm thánh quan
thầy của nước Việt Nam và các nước lân cận. Chính vì vậy, ngôi thánh đường lớn nhất ở Hà Nội được
tôn phong là “Nhà thờ chính tòa kính Thánh Giuse”. Lễ khánh thành được tổ chức đúng vào lễ Giáng
sinh năm Đinh Hợi (1887).
Nhà thờ hiện nay tọa lạc tại số 40 phố Nhà Chung, quận Hoàn Kiếm, Hà Nội,
nằm trên một khu đất rộng, liền kề với tòa tổng Giám mục Hà Nội, Đại chủng viện Thánh Giuse Hà Nội,
Dòng Mến Thánh Giá Hà Nội.
nằm trên một khu đất rộng, liền kề với tòa tổng Giám mục Hà Nội, Đại chủng viện Thánh Giuse Hà Nội,
Dòng Mến Thánh Giá Hà Nội.
Nhà thờ được thiết kế theo phong cách kiến trúc Gothic trung cổ châu
Âu, rất thịnh hành trong thế kỷ 12 và thời Phục Hưng ở châu Âu, làm theo
mẫu của Nhà thờ Đức Bà Paris với những mái vòm uốn cong, rộng, hướng
lên bầu trời. Vật liệu xây dựng chính của nhà thờ là gạch đất nung,
tường trát bằng giấy bổi. Nhà thờ có chiều dài 64,5m, chiều rộng 20,5m
và hai tháp chuông cao 31,5m với những trụ đá to nặng bốn góc. Trên đỉnh
là cây thánh giá bằng đá.
Âu, rất thịnh hành trong thế kỷ 12 và thời Phục Hưng ở châu Âu, làm theo
mẫu của Nhà thờ Đức Bà Paris với những mái vòm uốn cong, rộng, hướng
lên bầu trời. Vật liệu xây dựng chính của nhà thờ là gạch đất nung,
tường trát bằng giấy bổi. Nhà thờ có chiều dài 64,5m, chiều rộng 20,5m
và hai tháp chuông cao 31,5m với những trụ đá to nặng bốn góc. Trên đỉnh
là cây thánh giá bằng đá.
Phía sảnh trong nhà thờ, có một cửa đi lớn, hai cửa nhỏ hai bên tháp.
Các cửa đi và toàn bộ các cửa sổ đều cuốn nhọn theo nghệ thuật Gothique,
kết hợp với các cửa cuốn nhọn là những bức tranh Thánh bằng kính màu
rất đẹp và hài hòa tạo ra nguồn ánh sáng tự nhiên bên trong lòng nhà
thờ. Khu cung thánh được trang trí theo nghệ thuật dân gian truyền
thống, chạm trổ hoa văn bằng gỗ sơn son thiếp vàng rất tinh vi độc đáo. Ở
tòa gian chính có tượng thánh Giuse bằng đất nung cao hơn 2m.
Các cửa đi và toàn bộ các cửa sổ đều cuốn nhọn theo nghệ thuật Gothique,
kết hợp với các cửa cuốn nhọn là những bức tranh Thánh bằng kính màu
rất đẹp và hài hòa tạo ra nguồn ánh sáng tự nhiên bên trong lòng nhà
thờ. Khu cung thánh được trang trí theo nghệ thuật dân gian truyền
thống, chạm trổ hoa văn bằng gỗ sơn son thiếp vàng rất tinh vi độc đáo. Ở
tòa gian chính có tượng thánh Giuse bằng đất nung cao hơn 2m.
Nhà thờ còn có một bộ chuông Tây, gồm bốn quả chuông nhỏ và một quả
chuông boòng lớn, trị giá 20.000 franc Pháp thời đó. Đặc biệt là chiếc
đồng hồ lớn gắn giữa mặt tiền nhà thờ. Đồng hồ có báo khắc, báo giờ, hệ
thống chuông báo được liên kết với 5 quả chuông treo trên hai tháp.
chuông boòng lớn, trị giá 20.000 franc Pháp thời đó. Đặc biệt là chiếc
đồng hồ lớn gắn giữa mặt tiền nhà thờ. Đồng hồ có báo khắc, báo giờ, hệ
thống chuông báo được liên kết với 5 quả chuông treo trên hai tháp.
Trung tâm quảng trường phía trước nhà thờ có đài Đức Mẹ bằng kim loại,
xung quanh nhà thờ có đường kiệu, bồn hoa, phía sau có hang đá. Hiện nay
toàn bộ không gian và cảnh quan nhà thờ bị chen lấn bởi sự phát triển
của đô thị, mất đi sự tương xứng với quy mô đồ sộ của nhà thờ.
xung quanh nhà thờ có đường kiệu, bồn hoa, phía sau có hang đá. Hiện nay
toàn bộ không gian và cảnh quan nhà thờ bị chen lấn bởi sự phát triển
của đô thị, mất đi sự tương xứng với quy mô đồ sộ của nhà thờ.
Nhà thờ lớn Hà Nội là Nhà thờ Chính tòa của Tổng Giáo phận Hà Nội, là
một trong những trung tâm của các hoạt động Công giáo tại Hà Nội và các
vùng phụ cận. Ngày thường, nhà thờ có 2 thánh lễ, ngày Chủ nhật có 7
thánh lễ. Ngoài ra, nhà thờ còn tổ chức lễ rước thánh Quan thầy của Tổng
giáo phận Hà Nội là Thánh Giuse vào ngày 19 tháng 3 hàng năm.